Algemene voorwaarden worden meestal eenzijdig door een ondernemer opgesteld en op schrift gebracht. Ze zijn bestemd om vaker gebruikt te worden. Vaak worden de voorwaarden geaccepteerd door de wederpartij zonder dat ze worden gelezen. Dit is over het algemeen niet aan te raden, nu voor de wederpartij de bedingen in de algemene voorwaarden zeer vergaande gevolgen kunnen hebben. Zij kunnen bijvoorbeeld een exoneratiebeding inhouden. Dit is een beding die ervoor zorgt dat de wederpartij niet aansprakelijk is voor wanprestaties, een gebrek in de overeenkomst. Of ze kunnen een arbiter (geschilbeslechter) aanwijzen waarvan men kan verwachten dat hij niet onafhankelijk is. Hoewel deze bedingen zeer onredelijk overkomen, kunnen zij wel daadwerkelijk gelden.
Algemene voorwaarden hoeven in bepaalde gevallen slechts ter beschikking te staan voor de wederpartij van de gebruiker van algemene voorwaarden, bijvoorbeeld voor de consument. Dit kan via een mail, op de bedrijfssite of iets dergelijks. Bij een mondelinge of schriftelijke overeenkomst kan men dus volstaan met een verwijzing naar de vindplaats van de voorwaarden. Deze moeten de wederpartij wel vrij ter beschikking staan, ze moeten makkelijk te vinden zijn.
Tegenover de eventuele toepassing van zeer zware algemene voorwaarden heeft de Nederlandse en Europese wetgever enkele maatregelen genomen.
Zoals bijna altijd, wordt een consument extra beschermd. De natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een bedrijf of beroep krijgt hulp van de rechter, indien een bepaald beding in de algemene voorwaarden onredelijk bezwarend is. De rechter moet zelf, ambtshalve, kijken of een beding onredelijk bezwarend is. Dit betekent dat de rechter niet per se de opdracht hoeft te krijgen om dit te doen, maar dit standaard moet controleren. Dit moet hij beoordelen aan de hand van alle omstandigheden van het geval. Daarvoor moet men wel eerst kijken of een beding een algemene voorwaarde is en geen kernbeding.
Een kernbeding is een beding die de kern van de prestatie aangeeft. Dit moet aan de hand van objectieve maatstaven worden beoordeeld. Denk bij een kernbeding bijvoorbeeld aan de prijs van een product. Dit is geen algemene voorwaarde. Tevens moeten bedingen in de algemene voorwaarden duidelijk en begrijpelijk worden geformuleerd: het zogenoemde Transparenz-gebot. Vaak zullen de kernbedingen overeenkomen met de essentialia van de overeenkomst.
Tevens bestaan er de grijze en zwarte lijsten voor algemene voorwaarden. Indien een beding op de grijze lijst is neergelegd, wordt deze vermoed onredelijk bezwarend te zijn. De tegenpartij moet tegenbewijs leveren om het beding in stand te houden. Indien een beding op de zwarte lijst staat, wordt deze aangemerkt als onredelijk bezwarend en is geen tegenbewijs mogelijk.
Deze maatregelen moeten de wederpartij van een gebruiker van algemene voorwaarden beschermen.
